Mpivady vao i Mika sy Kanto, mipetraka any ambanivohitra izy ireo, mitoe-jaza 7 volana i Kanto, raha iny izy roa kely handeha hanao fialan-tsasatra tany Toamasina iny no niharan-doza teny an-dalana ny fiarany, hany ka nentiny namonjy hôpitaly haingana satria somary voa mafy ihany ramatoa kely Kanto, loza anefa no niseho fa tsy hita tao amin'ny hôpitaly i Kanto vadiny noho ny tsikombakomba sy teti-dratsin'ilay mpitsabo tao...
Aorian'ny isa am-polony voalohany dia tsy misongadina firy ny isa fa ny tanisa no mibahan-toerana. Ny fanoharana ny mety ho toeratry ny biby iray sy ny fomba fiainany no narafitra ho tanisa sy nakàna lesona. Aorian'ny bodokely matavy ny toho, dia ireto no tohiny : Kely matsilo loha ny patsa ; ny vano no lava tenda maditra olom-pehezina ; ny fangaraka no kely andilana ny isan-jato no mafy ; ny takatra no fisa-doha matory amorom-paria ; ny soroitra no kely fingo sendran'ny tao-miodivitra, ny goaika no fotsy tenda mangala-boanjo ririnina...
Mpinamana i Nambinina sy Fidy ary mifampizara ny olana misy matetika ; rehefa nihevitra fa ialonan'ny zokiny itsy farany dia nanapa-kevitra fa handeha hiasa any an-drenivohitra na tsy misy fantany aza izay hiandry azy any. Nosokajian'i Nambinina ho sedra tsy maintsy lalovany ny dia sy ny asa hataony any an-drenivohitra.
I Nofy na Anjara dia tovovavy tsotra fiainana sy tsotra fitafy, mianatra eny amin'ny Université. Député ny Rainy, ary notezain'ny Reniny tany Ambanivohitra izy. Noho izany fahatsorany izany dia nohandroandroan'ireo mpiara-mianatra taminy izy hoe "tambawax", indrindra fa i Luck izay olona tiany mangina. Tsy fantatr'izy ireo anefa fa i Anjara izay nitondrany anarana hoe "Nofy" dia mpanoratra tononkalo, ary isan'ny mpankafy ny tononkalony sy ny boky nosoratany i Luck sy ireo namany...
Ny fomba fanisàna, am-polony voalohany dia miresaka ireo zava-maniry sy ny hevitra miodidina izany ; ny am-polony faharoa kosa dia mahakasika kokoa ny biby sy ny kilema ananan'izy ireny. Ao anatin'ity am-polony faharoa ity dia tsy voatanisa mialoha intsony ireo lazaina hoe "tarehimarika". Manomboka amin'ny isa fahairaika ambiny folo : Andrimaintibe ny papango, Kely mpitsoka farara ny takatra, lava tanan-tsy miasa ny foza, bodokely matavy ny toho. Misy hevitra fonosin'ireo fitanisana ireo anefa mifanandrify amin'ny toetr'olombelona...
Mpifankatia i Sedera sy Kaloina, nisy fifamaliana teo amin'izy roa ary noroahan'i Sedera, tamin'ny andro alina i Kaloina. Tao anaty ranomaso hatrany ny niainan'i Kaloina io fisarahana io, nanampy azy hatrany ny zokiny vavy, Koloina. Sendra nivoaka niantsena i Mamy no saika nahavoadoana an'i Kaloina tamin'ny fiara, noho ny fahatairana sy ny fiasan-tsaina be loatra dia safotra teo am-pijoroana i Kaloina, ary nentina teny amin'ny tobi-pahasalamana...
Ny Ntaolo dia olona niaina teo anelanelan'ny 1500 hatramin'ny 1810, fotoana nahaveloman'ireto oloha ireo sy nitondrany dia faha-Rangita sy faha-Andrianampoinimerina. Ny volana malagasy dia miisa 12, izay nifototra tamin'ny teny "sanscrite". Ny volana malagasy dia mifamatotra amin'ny toetr'andro sy ny asa fiveloman'ny toerana iray na foko iray. Ireto misy teny sanscrite vitsivitsy : ASARA, JIOLAHY, SAKAVIRO. Misy anaram-bolana "Adijady" dia avay amin'ny teny arabo, midika hoe zanak'osy...
Ny volana malagasy dia miisa 12, izay nifototra tamin'ny teny "sansrite". Ny volana malagasy dia mifamatotra amin'ny toetr'andro sy ny asa fiveloman'ny toerana iray na foko iray. Ny volana malagasy ihany koa dia tsy miala amin'ny fizaran-taona ihany koa izany hoe ny lohataona, fahavaratra, fararano ary ny ririnina. Ny anaram-bolana malagasy dia samy manana ny mety ho fiantsoana azy toy ny an'ny foko Bara sy ny Tanala. Nisy mpikaroka malagasy miisa roa nanao fikarohana momba ny anaram-bolana malagasy izay misy mahasamy hafa azy dia Mopera Zafitsalama Jean Baptise sy Dokotera Rakotondrainy Jean Joseph...
Ny fiteny "kibushi" dia tsy hoe mitovy amin'ny teny Malagasy fa tena teny Malagasy. Ny fiampitan'ny teny Malagasy izay mampiasa ny fiteny betsimisaraka tao amin'ny nosy Sainte Marie nakao amin'ny nosy Mayotte no nahatonga ny fiteny "kibushi" ; ny "ki" dia midika hoe "teny" ary ny "bushi" dia entina hilaza ny hoe "Malagasy", ireo no mitambatra no milaza hoe " Teny Malagasy". Misy fifamatorana amin'ny tantaram-pitondrana nisy tamin'ny fitondran'ny mpanjaka RATSIMILAO sy ny zanany vavy izay nandova azy ara-pitondrana ny fiteny "Kibushi"...
Ny Rasavôlana dia lahabolana mampisongadina ny fahaiza-mihaino, mandahan-teny, ary mba hananan'ny olona faharetana. Manana ny toerany eo amin'ny fiaraha-monina ny Rasavôlana, mampitombo ny fifampitokisana sy ny firaisan-kina. Ny "Rasavôlana" dia lahabolana fanaon'ny faritra afovoany atsinanana sy ny atsinanan'ny nosy, izany hoe mampiavaka an'ireo Sihanaka, Bezanozano, Betsimisaraka. Ny voambolana "Rasavôlana" dia avy amin'ny teny roa "Rasa" + "Vôlana", izay midika ho fizarana fitenenana...
Ny "Rasavôlana" dia lahabolana fanaon'ny faritra afovoany atsinanana sy ny atsinanan'ny nosy, izany hoe mampiavaka an'ireo Sihanaka, Bezanozano, Betsimisaraka. Ny voambolana "Rasavôlana" dia avy amin'ny teny roa "Rasa" + "Vôlana", izay midika ho fizarana fitenenana. Resaka hifanaovana, hifamalin-dresaka, fampahafantarana izay natao na izay vao hatao no antony hanaovana ny "Rasavôlana", fanao amin'ny fanolorana zavatra, fitsofan-drano, fandraisana vahiny, fanatanterahana fomba. Ny "Rasavôlana" dia matetika lehilahy no tena manao azy...
Noho ny fetin'ny Noely, Fankalazana manetriketrika ny nahaterahan'i Kristy Mpamonjy an'izao tontolo izao, dia manafatra ary miray soa ho antsika i Mompera Bizimana Innocent, Lehiben'ny Salezianin'i Don Bosco eto Madagasikara sy ny Nosy Maorisy.
Tohiny...Ny horonan-tsary "Zatti, notre frère" (Argentina, 2020) dia manoritsoritra ireo vanim-potoana tena sarotra teo amin'ny fiainany. Tao Viedma no nitranga ny tantara tamin'ny taona 1941 : 60 taona i Zatti ary noterena handao ilay toeram-pitsaboana izay nikatrohany amam-polo taonany maro. Fitsapana mivaivay ho an'ny finoany sy ny herim-pony izany.
Tohiny...© 2024 Radio Don Bosco