Ny Teny "kiswahili" dia efa nisy tamin'ny taonjato faha-10, nivelatra hatrany izy na teo aza ny tosika nentin'ny teny "Malais". Ny teny kiswahili dia fitambaran'ny teny Arabo sy ny teny Bantou. Ny Arabo no maro nandraharaha ara-barotra sy nivezivezy tamin'ny ilany Avaratra sy atsinanin'i Afrika. Maro ireo teny Malagasy no manandrify ny teny kiswahili (kamba ≈ Makamba, Nanasi ≈ Mananasy, Arahaba ≈ Miarahaba) Velona sy mivoatra ny teny Kiswahili, isan'ireny ny fampiasantsika Malagasy ny voambolana "FONJA" izay manana hevitra hoe fanidina amin'ny toerana iray, "FONGA" amin'ny teny Kiswahili...

Ramanetaka dia governora an'i Mahajanga tamin'ny andron'i Mpanjaka Radama. Raha araka ny tetiarana dia Printsy Malagasy amin'ny laharan'ny olona mandova fanjakàna avy amin'i Radama-I, izy satria zanaky ny Mpiray tampo amin'i Radama. Tsy nanana zanaka anefa ny Mpanjaka Radama, ny Mpanjaka Ranavalona-I no nandimby azy ka nampamono izay mety ho mpandova fahefana sy fanjakàna mba hanjakany ankalalahana, noho izany dia nitsoaka tao Comores i Ramanetaka. Rehefa niorom-paka sy nifanandrina tamin'ny tompom-pahefana tao Comores izy dia lasa Mpanjaka tao, nandray ny anarana Abdou-Raman...

Tamin'ny taona 1600 dia nisy zanaka vavin'ny mpanjaka tao Faradofay no nalain'ireo Frantsay ka noentiny tany La Réunion, niaraka tamin'ny olona 10isa, izay 7 lahy sy 3 vavy. Tamin'ny alalan'ny fanondranan'olona no nampifandray ny Nosy La Réunio sy Madagasikara voalohany tamin'ny alalan'ireo Frantsay, nahondrana ho andevo ny Malagasy tamin'izany andro izany ka ny fambolena Kafe no asa nampanaovina azy ireo. Maro ireo toerana ao amin'io nosy rahavavy io no mitondra anarana amin'ny teny malagasy : Mahafaty, Tampon(y). Ireo vanim-potoana ireo dia endrika niampitan'ny fomba amam-panao Malagasy any amin'ireo nosy rahavavy...

Ny Ampanjaka Toera dia mpanjakan'ny Sakalavan'ny Menabe, mpanjaka farany nialohan'ny vanim-potoanan'ny fanjanahantany. Isan'ny Ampanjaka nahery fo izy, izay nanohitra ireo mpanjanaka tamin'ny taona 1896. Ny taona 1897 no notafihan'ireo irak'i Jeneraly Gallieni, tao Ambika ny Ampanjaka sy ny vahoakany ary naripaka izy ireo ; notapahin'izy ireo ny lohan'ny Ampanjaka. Nentin'ireo mpanjanaka any ivelany ny lohany (KABESO) ka ao amin'ny Musé de l'homme ao Paris, ankehitriny...

Sous-catégories

Tantara

Filira

[Miara-dàlana] Alatsinainy 14 jolay 2025

• Miditra amin'ny herinandro faharoa hanatanterahana ny fivorian'ny Pretra ny ao amin'ny Arsidiosezin'Antsiranana, izay entina hanomanana ny fankalazana ny faha-70 taonan'ny Diosezy ny volana septambra 2025... • Mila fanetren-tena sy finiavana tanteraka, tsy misy fanavahana ary mandrava ny elanelana ny tena fitiavana marina, hoy ny Arsevekan'Antananarivo nandritra ny Eokaristia Masina fisaorana an'Andriamanitra noho ny fahavitan'ny asa fanavaozana ny Evêché Andohalo... • Raiso ny sitrapon'Andriamanitra, hoy ny Papa Léon XIV, nandritra ny vavaka Angelus omaly, tao Castel Gandolfo...

Tohiny...

Tsy misy afaka manavotra antsika afa-tsy Andriamanitra

I Jesoa Kristy, Ilay Zanak'Andriamanitra tonga olombelona, no fanantenana famindrampo sy fanavotana ho antsika olombelona.

Tohiny...

Zatti, rahalahinay

Ny horonan-tsary "Zatti, notre frère" (Argentina, 2020) dia manoritsoritra ireo vanim-potoana tena sarotra teo amin'ny fiainany. Tao Viedma no nitranga ny tantara tamin'ny taona 1941 : 60 taona i Zatti ary noterena handao ilay toeram-pitsaboana izay nikatrohany amam-polo taonany maro. Fitsapana mivaivay ho an'ny finoany sy ny herim-pony izany.

Tohiny...