Eny amin'ny Oniversite an'Antananarivo dia misy zana-tsehatra atao hoe "L.O.M" izany hoe "Literature et Oralité Malagasy" afahana mandalina ny Lahabolana sy ny Literatiora. Ny Lahabolana dia rindran-kevitra, na rindra-teny entina maneho zavatra na toe-javatra iray, izay haseho amin'ny fomba kanto sy miavaka. Lahabolana : tôkatôka, Sôva, Isa, Beko... Ny literatiora dia azo hadika hoe "haisoratra", izay rari-teny atao an-tsoratra ; Ohatra : poezia (tononkalo), sombin-tantara, tantara foronina, tantara tsangana. Ny "oraliture" no fihaonan'ny am-bava sy ny an-tsoratra, izay voambolana iray misy sosom-boanteny " oralité - literature"...
Somary mifangaro amin'ny maro ny hevitry ny hoe "literatiora", betsaka no milaza fa am-bava sy an-tsoratra izy io. Ny Lahabolana dia rindran-kevitra, na rindra-teny entina maneho zavatra na toe-javatra iray, izay haseho amin'ny fomba kanto sy miavaka. Miseho amin'ny endrika tantara na fitanisàna. Lahabolana : tôkatôka, Sôva, Isa, Beko... Ny literatiora dia azo hadika hoe heo "haisoratra", izay rari-teny atao an-tsoratra ; Ohatra : poezia (tononkalo), sombin-tantara, tantara foronina, tantara tsangana. Ny "oraliture" no fihaonan'ny am-bava sy ny an-tsoratra, izay voambolana iray misy sosom-boanteny " oralité - literature"...
Ny hasina maty na very dia amin'ny alalan'ny fomba sy ny riba no afahana mamerina azy. Mbola misy ny hasina amin'ny Malagasy. Ny hoe very hasina dia tsy misy hery intsony, ary ny fampodiana ny hasina dia maro fa ohatra ny fampiasana ranom-bolafotsy. Ny fifanajana nisy teo amin'ny mpitondra sy ny vahoaka ary ny samy vahoaka dia isany nampisy hasina ny Malagasy teo aloha, anatin'ireny no fanajana ny lalàna, fitsipika, fady, ny rariny sy ny hitsiny. Ny Vola dia isan'ny fanomezana hasina ny vahoaka taloha, izay nozarain'ny mpanjaka tamin'ny vahoakany...
Ny hasina amin'ny Malagasy dia ahatarafana fa mino ny Malagasy fa misy ny hery sy fahefana avy amin'Andriamanitra amin'ireo singa maro samihafa eto amin'ity nosy ity. Isan'ireo heverina fa manana ny hasina mampiavaka azy ny : rano, lanitra, biby, ny olombelona sy ny hasiny avy. Ny hasina dia hery ahafahana mandresy ny ratsy. Ny rano dia manana ny hasina ary azo adika ho aina izy io satria fototry ny niandohan'ny olombelona sy ny fahariana. Ny olona mitondra vohoka dia atao hoe "mitondra rano". Ny lanitra araka ny fahalalana azy dia fonenan'ny olomarina sy masina. Ny biby dia misy fifamatorana amin'ny olombelona ary izany dia mifamatotra aman-kasina ihany koa...
Noho ny fetin'ny Noely, Fankalazana manetriketrika ny nahaterahan'i Kristy Mpamonjy an'izao tontolo izao, dia manafatra ary miray soa ho antsika i Mompera Bizimana Innocent, Lehiben'ny Salezianin'i Don Bosco eto Madagasikara sy ny Nosy Maorisy.
Tohiny...Ny horonan-tsary "Zatti, notre frère" (Argentina, 2020) dia manoritsoritra ireo vanim-potoana tena sarotra teo amin'ny fiainany. Tao Viedma no nitranga ny tantara tamin'ny taona 1941 : 60 taona i Zatti ary noterena handao ilay toeram-pitsaboana izay nikatrohany amam-polo taonany maro. Fitsapana mivaivay ho an'ny finoany sy ny herim-pony izany.
Tohiny...© 2024 Radio Don Bosco